Kruisbladgentiaan (Gentiana cruciata), een opvallende plant met haar kruisvormige bladeren en intens blauwe bloemen, heeft door de geschiedenis heen een waardevolle plaats ingenomen in de kruidengeneeskunde en volksgeneeskunde. Grieken en Romeinen kenden de gentiaanplant, hoewel Gentiana cruciata zelf minder vaak werd genoemd dan andere soorten, zoals de gele gentiaan (Gentiana lutea). De gentiaan in het algemeen werd gewaardeerd om zijn bittere eigenschappen en werd ingezet als spijsverteringsmiddel. De beroemde arts Dioscorides noemde de gentiaan in zijn werk De Materia Medica, waarbij het gebruik van gentiaanwortel werd beschreven voor het bevorderen van de eetlust en het verbeteren van de spijsvertering. Gedurende de middeleeuwen werden kruiden vaak verzameld door monniken in kloostertuinen, en gentiaan werd een belangrijk kruid in de kloostergeneeskunde. Gentiaan was vooral bekend voor het bittere effect, wat hielp bij het stimuleren van de spijsvertering en het behandelen van lever- en maagklachten. De naam "gentiaan" komt waarschijnlijk van Gentius, de koning van Illyrië, die volgens de overlevering het gebruik van de gentiaanplant als geneesmiddel heeft geïntroduceerd. Gentiaan wordt vaak geassocieerd met duidelijkheid en versterking van zowel het lichaam als de geest. Vanwege de opvallende blauwe bloemen wordt het in sommige folklore geassocieerd met kracht en genezing.